Ir a la página de inicio Visualizar mapa de cruceiros Cruceiros de A Coruña Cruceiros de Lugo Cruceiros de Ourense Cruceiros de Pontevedra

        Provincia: Lugo

        Ayunt.: Antas de Ulla   Parr: Sta Mariña do Castro de Amarante

        Carretera de Santa Mariña a Frádegas

        Coordenadas (WGS84):
        42°49'20.2"N 7°57'08.6"O  (42.822306, -7.9525635)

Haz clic si quieres ver la zona en street view
También puedes ver el mapa más abajo
Cruceiro del tipo "Crucifijo" (con la imagen de Cristo en el anverso de la Cruz)
Muchas gracias a A Ulloa en fotos por permitirnos usar sus imágenes
Cruceiros en Antas de Ulla
Cruceiros en Antas de Ulla
Cruceiros en Antas de Ulla
Cruceiros en Antas de Ulla
Cruceiros en Antas de Ulla
Cruceiros en Antas de Ulla
Cruceiros en Antas de Ulla
Cruceiros en Antas de Ulla
Este cruceiro es muy parecido al cruceiro de Alvidrón

Ángel Luis Utrera Baza, en su trabajo titulado "Análise e comparativa de tres cruceiros de Agolada e tres da Ulloa da mesma autoría" nos ofrece la siguiente información sobre este cruceiro:
O coñecido como o Cruceiro de Frádegas (Antas de Ulla), pertence á parroquia de Santa Mariña de Castro de Amarante e localizámolo practicamente a un quilómetro do lugar, seguindo a pista que sae da aldea e leva cara a Frádegas, preto da que sae cara Vilasante, case que á beira do río Ulla, onde hai anos existía un fermoso balneario de augas sulfurosas e un importante muíño, hoxe en ruínas.

Posiblemente foi levantado para sacralizar algún tipo de resto arqueolóxico ou conmemorar un feito lutuoso.

Este cruceiro, igual que en moitos outros casos é moi posible que na súa orixe non tivera esta situación, tal e como sinala o investigador Nicanor Rielo Carballo, no tomo II da Enciclopedia: INVENTARIO ARTÍSTICO DE LUGO Y SU PROVINCIA, publicación do Servicio Nacional de Información artística, arqueolóxica e etnolóxica: "Antigamente a igrexa parroquial situábase nas inmediacións da aldea de Frádegas". Ía ser posteriormente, co transcorrer do tempo cando se decide a construcción do actual templo sobre o vello castro de Santa Mariña, quedando tan só en Frádegas restos dunha pequena capela testemuña do pasado.

Trátase dun cruceiro de encrucillada, porque se situaban en cruzamentos de camiños e o viaxeiro depositiba unha pedra como nos coñecidos amilladoiros da ruta de peregrinación a Compostela invocando a protección de Hermes ou de Mercurio, Deuses protectores dos camiños e camiñantes.

Diante deles paraban as comitivas fúnebres camiño do Camposanto para rezar pola alma do falecido, xa que todos somos transeúntes desta á outra vida e aquí estamos de paso unicamente.

O cruceiro aséntase sobre columna de uns dous metros e medio de altura de sección circular que respousa sobre unha pedra a modo de base cadrada na que existe unha inscrición case que ilexible, aínda que para a autora dun excelente blog sobre o patrimonio, cultura e historia da Ulloa, como é o de "Ulloa en fotos", a inscrición recolle a data de 1836 como fábrica do cruceiro.

O fuste de pedra granítica rematada como todos os que nos ocupan nunha bóla estriada sobre a que se eleva a cruz tal e como ocorre cos outros cinco que imos mencionar. O cruceiro ten a Cristo crucificado basto, esculpido cos pes cruzados e cuberto da cintura cara abaixo cun pano labrado con estrías, polo outro lado podemos contemplar a imaxe da Virxe, unha dolorosa, tamén esculpida dun xeito torpe e sinxelo, nada elaborado.

Posiblemente é un dos máis antigos da serie é xunto co do lugar de Mato da inicio os outros cinco e sobre el traballaría o noso descoñecido santeiro, perfeccionando cada vez máis o seu traballo co paso do tempo e a repetición das obras.

Neste Cruceiro de Frádegas o Cristo resulta moito máis pequeno que nos outros catro cruceiros que estamos a analizar e proporcionalmente á bóla sobre o que se levanta resulta moi pequeno.

A cabeza da talla mira de fronte non inclinada, cunha cara neste caso redondeada non estilizada nin alongada como nos outros cruceiros e a perna dereita descansa sobre a esquerda como nos demais, con mans e dedos moi rudimentarios e pouco traballados, en tanto que o velo que cubre a cintura do Cristo é moi pequeno e como os demais estriado.

A cruz remata co típico INri no seu extremo superior.

En canto á Virxe, como nos outros, unha Dolorosa cos ollos pechados cuberta con manto pouco labrado que oculta a cabeza. Obsérvase que se apoia nun pequeno pedestal.

As mans sobre o regazo e sete puñais ou espadas, non se distingue ben, perfectamente marcados.

Da conversa que mantivemos o día nove de xaneiro de 2020 con dous veciños do lugar, concretamente o Sr. Daniel (83 anos) e Sra. Isolina (84 anos), veciños de Frádegas, onde viviron toda a súa vida, entresacamos os seguintes comentarios e conclusións, esclarecedores sobre a historia do Cruceiro:

O Cruceiro sempre estivo no mesmo sitio, na finca onde está.

É particular porque foi mandado facer por un paisano da aldea, non recordan o nome, en memoria do seu fillo morto nun accidente de caza pola súa propia man. Da familia xa non queda ninguén, morreros todos, polo que non saben se puido haber documentos ou papeis, nin tampouco quen foi o mestre canteiro que o esculpiu.

No balneario de Frádegas si que houbo capela, na aldea non, e era moi celebrada a romaría que no verán se organizaba todos os anos. Viñan carros cargados de xente, a tomar as augas, dende Borraxeiros parroquia do veciño Concello de Agolada, e de Antas sobre todo.

O feito de que saibamos con certeza que este cruceiro se fixera no ano 1836, apoia o suposto de que os outros sexan copias ou sairán da mesma man ou taller de canteiros, xa que aínda que non temos datos da data exacta do de Alvidrón en Antas, si que é coñecido que o de Santa Comba en Agolada foi esculpido en 1851, tal e como se poder ler na inscrición que atopamos no mesmo, como recolle o investigador Estanislao Fernández de la Cigoña, e que din; "D. Ramon Lamela cura párroco de Sta Comba hago, (fago), esta obra ano de 1851". Dato este corroborado no arquivo Dioceano do Bispado de Lugo, onde efectivamente comprobamos que D. Ramón Lamela, foi o curra párroco de Santa Comba en aqueles anos.
Este trabajo de Ángel Luis Utrera está publicado en el número 13 del Anuario de Estudios e Investigación de Deza, 2020, págs 43-82

Los seis cruceiros en los que se basa dicho trabajo son:
1) Cruceiro de Frádegas. Antas de Ulla (ficha que estás viendo en este momento)
2) Cruceiro de Santa Comba. Agolada
3) Cruceiro de Alvidrón. Antas de Ulla
4) Cruceiro de Vilanova de Borraxeiros. Agolada
5) Cruceiro de Marcelín. Agolada
6) Cruceiro de O Mato. Palas de Rei

        Más información en Patrimonio Galego.net   


Comment Form is loading comments...